Pissebedden fotograferen met een GSM

Tekst en foto’s: Gert Arijs
Om zeker te zijn dat jouw determinatie van een pissebed juist is, is het nuttig om ook foto’s te maken en deze voor te leggen aan een specialist. Een goed fototoestel met macro-mogelijkheden of zelfs een macrolens is daarbij erg nuttig. Niet iedereen beschikt over die mogelijkheden, maar bijna iedereen heeft een GSM met een camera. Daarmee kan je mooie foto’s maken van alledaagse dingen, maar voor foto’s geschikt voor determinatie zal je veel dichter moeten scherpstellen zodat de pissebed herkenbaar wordt.

Benodigdheden

Buiten een GSM heb je een loepje nodig. Een 10x loepje is het meest geschikt, hoewel het met wat meer geduld ook lukt met een 20x loepje. Zelfs een eenvoudig vergrootglas is al geschikt om dichterbij scherp te stellen! Als je met kleine diertjes bezig wil zijn, is een 10x of 20x loepje sowieso toch een aanrader.

De werkwijze

Het loepje wordt tegen de GSM-camera gehouden. Dat kan met de hand of met plakband gebeuren. Vooral belangrijk is dat dat je je flits uitschakelt en dat het loepje zo dicht mogelijk tegen de camera zit.

Automatische scherpstelling werkt nu niet zo vlot. Beweeg daarom naar voren en naar achteren op korte afstand van de pissebed, totdat je op het scherm een min of meer scherp beeld krijgt. Maak veel foto’s, en verwijder de slechte. Zorg dat je zeker foto’s maakt van de kop, inclusief antennes. Ook de achterkant, waarbij de telson (eindstuk) zichtbaar is, helpt bij determinatie. Maak ook (zonder loepje) een foto van de plek waar je de pissebed vond, dit helpt ook erg veel bij determinatie.

Moeilijkheden

Scherpstellen is niet eenvoudig. Experimenteer met de ideale afstand tussen GSM en pissebed. Wellicht ligt die tussen 10 cm (vergrootglas) en 2 cm (20x-loupe).

Het loepje op zijn plaats houden vraagt wat oefening. Bovendien heb je snel last van “vignetting”: Je ziet het loepje als een cirkel en de randen van je beeld zijn donker. Dat is echter niet erg. Probeer je beeldcirkel in het midden te krijgen/houden. De delen van de pissebed die in het midden van je beeldcirkel staan, zullen het scherpst zijn en het minste vertekening hebben.

Je hebt weinig licht, en daardoor zijn je foto’s al snel onscherp. Je kan iemand vragen om bij te lichten (zaklampfunctie van een GSM), of investeren in een loepje met ingebouwde verlichting. Dat laatste is ook zonder dat je wil fotograferen een goeie investering!

De pissebed is te groot? Bij een sterke vergroting krijg je de pissebed er niet meer in zijn geheel op. Maak daarom verschillende foto’s van de verschillende delen.

Alternatieve apps

De standaard-camera op een smartphone is meestal niet zo geschikt: Je kan de automatische scherpstelling niet uitschakelen en soms kan je zelfs niet eens onder- of overbelichten. Download daarom een andere camera-app!

Voor Android is er “Open Camera”, een gratis camera-app waarmee je erg veel kan. De scherpstelling kan vastgezet worden op oneindig, en zo kan je zelf scherpstellen door vooruit en achteruit te bewegen. Dat geeft je veel meer controle over de scherpte.

Voor iPhone bestaat “Yamera”, eveneens gratis. Hier kan je de scherpstelling vastzetten op elke positie en dus nog flexibeler foto’s maken van pissebedden. Het werkt eveneens op een iPad.
Voor Windows Phone, tja, wie gebruikt dat eigenlijk? :)

Verschillen tussen loepjes

Een vergrootglas kan al een duidelijk verschil maken, maar het meest geschikt is een 10x-loepje met ingebouwde verlichting. Bij de aankoop van een loepje heb je de keuze tussen “doublet” en “triplet”. Het verschil zit in het aantal lenzen dat gebruikt wordt: 2 of 3. Een triplet-loepje heeft 3 lenzen en de kwaliteit is beter. Het prijsverschil is gering. Loepjes met ingebouwde verlichting zijn iets duurder, maar beter om te fotograferen!

Enkele testen met millimeterpapier worden hieronder getoond, geen enkel loepje heeft ingebouwde verlichting. Het fototoestel is een “Fairphone 2”. De foto’s zijn niet uitgesneden.

Vergrootglas	Goedkoop loepje (10x, oud!)
Standaard loepje (10x)	Standaard loepje (20x)
Duur loepje (20x)

Het dure 20x loepje geeft de beste scherpte en de minste vertekening aan de randen. Het meest geschikte loepje is het 10x-loepje: de werkafstand is groter en 10x is voldoende.

Samenvatting

Loupe/vergrootglas tegen de camera
Van dichtbij heen en weer bewegen om scherp te stellen
Veel foto’s maken!

Voorbeelden

Deze foto’s zijn genomen met de “Fairphone 2” en een duur 20x-loepje of een standaard 10x-loepje, beide zonder ingebouwde verlichting. De foto’s zijn uitgesneden zodat de pissebed beter zichtbaar wordt.

Zwartkoppissebed	Blind pissebedje
Neusoproller met zichtbare "neus"	Opgerolde Neusoproller - telson
Brede pissebed - telson	Juweeltje
Opgerolde Prachtoproller